รัฐสภารัมป์แต่งตั้งสภาแห่งรัฐในวันที่ 14 และ 15 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1649 และภายหลังมีการเลือกตั้งสมาชิกเพิ่มขึ้นเป็นรายปี หน้าที่ของสภาแห่งรัฐ คือ เป็นฝ่ายบริหารในรัฐบาลของประเทศ แทนที่กษัตริย์และสภาองคมนตีของกษัตริย์ ทั้งยังมีอำนาจจัดการนโยบายเกี่ยวกับกิจการภายในและภายนอกประเทศ ตลอดจนสร้างความเชื่อมั่นด้านความมั่นคงในเครือจักรภพอังกฤษ แต่เนื่องจากความไม่ลงรอยกันระหว่างกองทัพตัวแบบใหม่ (New Model Army) กับรัฐสภาที่อ่อนแอ สมาชิกสภาแห่งรัฐจึงเป็นทหารเสียส่วนใหญ่

สภาแห่งรัฐเปิดประชุมในวันที่ 17 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1649 โดยมีโอลิเวอร์ ครอมเวลล์ (Oliver Cromwell) เป็นประธาน การประชุมครั้งแรกมีแต่เรื่องจับฉ่าย มีสมาชิกเข้าร่วมประชุมราว 14 คน จอห์น แบรดชอว์ (John Bradshaw) ซึ่งเป็นประธานของศาลที่พิจารณาคดีพระเจ้าชาลส์ และเป็นบุคคลแรกที่ลงนามในหมายประหารของพระเจ้าชาลส์ ได้รับเลือกเป็นประธานคนแรกของสภาแห่งรัฐ และได้รับแต่งตั้งในวันที่ 12 มีนาคม ค.ศ. 1649

เมื่อโอลิเวอร์ ครอมเวลล์ ยุบรัฐสภารัมป์เมื่อวันที่ 20 เมษายน ค.ศ. 1653 โดยได้รับการสนับสนุนจากสภากองทัพบก (Army Council) สภาแห่งรัฐจึงต้องยุติหน้าที่ไป จนกระทั้งได้รับการจัดตั้งขึ้นใหม่ในวันที่ 29 เมษายน ค.ศ. 1653 ประกอบด้วยสมาชิก 13 คน ในจํานวนนี้ 7 คนเป็นนายทหารบก[1][2]

เนื่องจากความล้มเหลวของรัฐสภาแบร์โบน (Barebone's Parliament) สภาแห่งรัฐจึงได้รับการปรับโครงสร้างตามตราสารการปกครอง (Instrument of Government) เพื่อให้เป็นองค์กรที่ใกล้เคียงกับสภาองคมนตรีของเดิม จะได้เป็นหน่วยงานที่ปรึกษาสำหรับโอลิเวอร์ ครอมเวลล์ ที่ดำรงตำแหน่งเจ้าผู้อารักขา (Lord Protector) ในฐานะประมุขของประเทศ ตราสารการปกครองกำหนดว่า สมาชิกสภาแห่งรัฐซึ่งจะเป็นที่ปรึกษาของเจ้าผู้อารักขานั้น ราว 13–21 คนต้องมาจากการเลือกตั้งของรัฐสภา แต่ในความเป็นจริงแล้ว โอลิเวอร์ ครอมเวลล์ เป็นผู้แต่งตั้งทั้งสิ้น

ภายหลังมีการตราฎีกาและคำแนะนำอันนอบน้อม (Humble Petition and Advice) ใน ค.ศ. 1657 เพื่อแทนที่ตราสารการปกครอง และนำมาซึ่งระบอบการปกครองเทียมกษัตริย์ ฎีกาดังกล่าวกำหนดให้เจ้าผู้อารักขาเลือกสมาชิกสภาแห่งรัฐ 21 คน และมีอำนาจกำหนดผู้สืบตำแหน่งเจ้าผู้อารักขา โอลิเวอร์ ครอมเวลล์ กำหนดให้ริชาร์ด ครอมเวลล์ (Richard Cromwell) บุตรชายคนโตของตนที่ยังมีชีวิตอยู่ เป็นผู้สืบทอดตำแหน่ง ดังนั้น เมื่อโอลิเวอร์ ครอมเวลล์ เสียชีวิตในวันที่ 3 กันยายน ค.ศ. 1658 ริชาร์ด ครอมเวลล์ ก็ได้รับการประกาศให้สืบตำแหน่งบิดา และได้รับการรับรองจากรัฐสภาชุดที่สามของรัฐในอารักขาเมื่อวันที่ 27 มกราคม ค.ศ. 1659 ให้เข้าสู่ตำแหน่ง

แต่เมื่อมีการรื้อฟื้นรัฐสภารัมป์ในวันที่ 7 พฤษภาคม ค.ศ. 1659 และยุบเลิกตำแหน่งเจ้าผู้อารักขา อำนาจหน้าที่ของสภาแห่งรัฐกับหน่วยงานอื่น ๆ ที่ตั้งขึ้นในช่วงว่างระหว่างรัชกาลก็ทับซ้อนกัน ทำให้กิจการบ้านเมืองเริ่มยุ่งเหยิง จนเมื่อพระเจ้าชาลส์ที่ 2 ทรงเข้าควบคุมรัฐบาลในลอนดอน ก็ทรงยุบสภาแห่งรัฐเสียในวันที่ 28 พฤษภาคม ค.ศ. 1660